اصالت وجود از منظر محقق خفری

Authors

Abstract:

محور نظام فکری حکمت متعالیه بر مبحث وجود به‌ویژه اصالت وجود می‌چرخد. نظری که اکنون در مجامع علمی ـ فلسفی مشهور است، این است که اصالت وجود از ابداعات ملاصدرا است. سؤالی که جستار حاضر دنبال می‌کند، این است که آیا  اصالت وجود، ریشه در آرای فیلسوفان گذشته دارد یا خیر؟ در صورت صحت شق اوّل، نقش و سهم فیلسوفان قبل از ملاصدرا در پی‌ریزی این بنای رفیع چه مقدار است؟ ما در این نوشتار با بیان هشت استدلال از محقق خفری که بر محال بودن خروج ماهیت از حالت امکان بدون وجود، تحقق حمل شایع صناعی، محال بودن وجودِ مفهوم بدون مصداق، عدم امکان اخذ مفهوم وجود از ماهیت، عدم امکان انطباق اشتراک معنوی مفهوم وجود بر ماهیات، تشکیک در وجود، منشأ اتصاف ماهیت به وجود و علت تحقق اشیای خارجی، مبتنی است، درمی‌یابیم که این اندیشمند مبحث اصالت وجود را قبل از ملاصدرا، بیان و بر آن برهان اقامه نموده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

وحدت شخصی وجود از منظر محقق خفری

وحدت وجود به عنوان اساسی­ترین رکن عرفان وحکمت متعالیه، همواره محلّ تبادل آراء اندیشمندان این دو علم بوده است، مسأله­ای که مقاله حاضر بدان می­پردازد این است که آیا وحدت شخصی وجود قبل از ملاصدرا توسط فیلسوفان قبل از ایشان در فلسفه به صورت مستدل مطرح گشته است یا خیر؟ یکی از اندیشمندانی که این مبحث را مطرح نموده و برآن برهان اقامه نموده است شمس­الدین­ محمد بن ­احمد خفری از اندیشمندان قرن نهم ودهم ه....

full text

براهین سه‌گانۀ محقق خفری بر اثبات وجود خداوند و ارزیابی اشکالات صدرالمتألهین بر آن

محقق خفری از زمرۀ فیلسوفانی بود که چندین برهان بر اثبات خداوند اقامه کرد و این براهین را دارای ویژگی‌های براهین صدیقین دانست. در این براهین با استفاده از اموری همچون حقیقت وجود و مجموعۀ موجودات، واجب‌الوجود اثبات شده است. ملاصدرا این براهین را ناتمام می‌داند، زیرا به عقیدۀ وی میان فرد و طبیعت خلط صورت گرفته یا از راه وجود مجموعۀ موجودات استدلال شکل گرفته است، در حالی‌که تنها افراد مجموعه دارای ...

full text

اجتماع دو منظر اصالت ماهیت و اصالت وجود در نظریه اصالت پدیداری معنا

به رغم آن که در فلسفه کلاسیک اسلامی، تا کنون بحث از اصالت و اعتباریت وجود و ماهیت با بحث معرفت شناسی دو بحث جدا و دور از یکدیگر انگاشته شده اند، در این مقاله سعی شده است با تبیین ربط بنیادی و وثیق این دو عرصه به نقش کاملاً تعیین کننده دیدگاه معرفت شناختی در اتخاذ هر یک از دو منظر اصالت وجود یا ماهیت تأکید شود. در بخش نخست مقاله پس از آشکار شدن تلازم انگاره اصالت ماهوی با تلقی متعارف از علم ـ یعن...

full text

تبیینی نو از «اصالت وجود و ماهیت» از منظر استاد خسروپناه

مسألۀ «اصالت وجود» یا «اصالت ماهیّت»، یکی از مسائل مهمّ فلسفی است. برخی از فلاسفه به «اصالت وجود» و برخی به «اصالت ماهیّت» گرایش پیدا کرده‌اند. دیدگاه برگزیده در این مقاله، «اصالت وجود و ماهیّت» است، بدین‌معنا که «واقعیّت خارجی»، مصداق حقیقی، بالذات و بدون حیثیت تقییدیِ «محکی وجود» و «محکی ماهیّت» است. لازمۀ این دیدگاه چنین نیست که یک چیزِ خارجی، دو چیز بشود، زیرا شواهدی وجود دارد بر اینکه محکی‌های متع...

full text

نقد تفسیر عرفی از اصالت وجود صدرایی

از بعد از ملاصدرا تا کنون تفاسیر متعددی از اصالت وجود و اعتباریت ماهیت صورت گرفته که می‌توان این تفاسیر را به سه دسته تفکیک کرد: الف) تفسیر عرفی، ب) تفسیر فلسفی، ج) تفسیر عرفانی. نگارنده بر این باور است که تفاسیر فلسفی و عرفانی تفاسیری صحیح از اصالت وجودند ولی تفسیر عرفی تفسیری ناصحیح از اصالت وجود است که ناشی از نگاهی غیردقیق به مقولۀ هستی است. در این مقاله با مراجعه به آثار متعدد ملاصدرا تفسی...

full text

اصالت وجود، از مسئله تا مبنا

تقریرهای مختلفی که تاکنون از نظریۀ اصالت وجود ملاصدرا ارائه شده است عموماً به خاستگاه و فرآیند تاریخی شکل‌گیری این دیدگاه به شکل مسئله‌محور نظر نداشته است. این نوشتار تبیین‌کنندۀ این است که سرآغاز شکل‌گیری مبنای اصالت وجود چه نقطه‌ای از تاریخ فلسفه اسلامی بوده و ملاصدرا برای رساندن آن به پختگی چه گام‌هایی را پیموده است. بازتقریر تاریخی این نظریه نشان می‌دهد که آنچه امروزه به عنوان کلیدی‌ترین مبن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 52  issue 1

pages  21- 36

publication date 2019-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023